Za dobrych czasów matki partii, państwem naszym kierowała jedyna przewodnia siła. Na jej czele stał pierwszy sekretarz i komitet centralny. Komitet centralny zbierał się na posiedzeniach plenarnych. Przyjęło się wówczas mówić, że zebrało się plenum komitetu. Bieżącą pracą kierowała tzw. egzekutywa. Jak egzekutywa coś postanowiła, to wówczas już siły nie było, żeby to zmienić aplenum wydawało (jak chciało) komunikat, że przyjęło stanowisko egzekutywy do akceptującej wiadomości. Taka akceptująca wiadomość niwiele oznaczała, może poza brakiem sprzeciwu wobec decyzji egzekutywy. Tak mi się te piękne czasy przypomniały (a były piekne z tego prostego i jedynego powodu, że miałem wówczas dwadzieścia lat), gdy usiłowałem dociec jakie jest w końcu stanowisko Naczelnej Rady Adwokackiej w sprawie skierowania wniosku do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zbadania zgodności z Konstytucją znowelizowanego art. 82 kpk dopuszczającego radców prawnych do obron w sprawach karnych.
Otóż w oficjalnym komunikacie z posiedzenia Naczelnej Rady Adwokackiej w dniu 28 marca 2014 r.przeczytaliśmy, że Adw. dr Szymon Byczko, przewodniczący komisji ds. Postępowań Konstytucyjnych przy NRA, referował kwestię zaskarżenia art. 82 kpk do Trybunału Konstytucyjnego. Pan Mecenas przedstawił opinię, że brakuje formalno-prawnych możliwości podjęcia działań w kierunku złożenia przez NRA wniosku do Trybunału w kwestii zaskarżenia przepisu dopuszczającego radców prawnych do reprezentowania klientów przed sądem w sprawach karnych, z uwagi na brak legitymacji. Pan Mecenas podkreślił, że podobną opinię w tej sprawie miał adw. dr Michał Jackowski. NRA przyjęła opinię do wiadomości.
Z takiej informacj o przyjęciu opinii do wiadomości nic nie wynika. Można założyć, że Naczelna Rada Adwokacka, przyjmując do wiadomości opinię Komisji NRA ds. Postępowań Konstytucyjnych po prostu stwierdziła, że komisja wykonała swoje zadanie i przedstawiła opinię. Nic więcej. W takim przekonaniu utwierdził mnie artykuł opublikowany w Dzienniku Gazecie Prawnej, w którym red. Anna Krzyżanowska powołując się na Rzecznika Prasowego Naczelnej Rady Adwokackiej stwierdza, że żadne wiążące decyzje w sprawie kierowania lub nie wniosku do TK nie zostały jeszcze podjęte.
Ponieważ nie zgadzam się z opinią Adw. dra Szymona Byczki i stanowiskiem Komisji Postępowań Konstytucyjnych przy NRA, włożyłem nieco pracy w analizę problemu legitymacji wnioskowej Naczelnej Rady Adwokackiej do wystąpienia z wnioskiem o zbadanie zgodności z Konstytucją RP znowelizowanej treści art. 82 kpk i wyszło mi, że NRA taką legitymację posiada. Sporządziłem zatem stosowną opinię prawną, którą przesłałem Prezesowi Naczelnej Rady Adwokackiej Mec. Andrzejowi Zwarze oraz swój pogląd wyraziłem publicznie w wywiadzie udzielonym Dziennikowi-Gazeta Prawna. Od Pana Prezesa dowiedziałem się, że Prezydium NRA zleciło dodatkową opinię prawną i oczekuje na jej opracowanie a jednocześnie, że większość Członków NRA jest zdania, że NRA powinna uznać stanowisko prezentowane przez Komisję ds. Postępowan Konstytucyjnych przy NRA i zaniechać składania wniosku.
Uważam, że powstrzymanie się przez Naczelną Radę Adwokacką od złożenia wniosku do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zbadania zgodności z Konstytucją RP znowelizowanej treści art. 82 kpk byłoby sprzeczne z uchwałą Nr 17 Krajowego Zjazdu Adwokatury z dnia 23 listopada 2013 r. w której KZA wyraża sprzeciw wobec zmiany procedury karnej pozwalającej na pełnienie obowiązków obrońcy przez radców prawnych i wskazuje na konieczność podejmowania starań o wycofanie tych zmian. Wskazówka dla Naczelnej Rady Adwokackiej jest jednoznaczna. Zaniechanie jest przeciwieństwem działania.
Tak jak i wielu adwokatów jestem sceptyczny co do wyniku złożenia przez Nzczelną Radę Adwokacką wniosku do Trybunału Konstytucyjnego. Jednak nie godzę się z tezą, że ewentualne uznanie przez TK braku legitymacji NRA do złożenia wniosku narazi adwokaturę na zarzut niekompetencji. Taka ewentualna decyzja TK byłaby kolejnym przyczynkiem do kompromitacji samego Trybunału i wniosku, że sędziowie Trybunału Konstytucyjnego nie powinni być wybierani z klucza polityczno-paryjnego. Więcej nawet, ewentualne uznanie braku legitymacji Naczelnej Rady Adwokackiej do wystąpienia z wnioskiem w istocie broniącym konstytucyjnego obywatelskiego prawa do obrony, byłoby dla adwokatury impulsem do podjęcia działań zmierzających do zmiany Konstuytucji RP i nowego zdefiniowania konstytucyjnego pojęcia wymiaru sprawiedliwości z uwzględniem roli jaką w jego sprawowaniu odgrywają adwokatura i prokuratura.
Zdecydowanie nie zgadzam się z poglądem wyrażonym przez Adw. dra Jacka Skrzydło (na forum dyskusyjnym FB), że w pewnych politycznych okolicznościach lepiej jest zaniechać złożenia wniosku, bowiem uzasadnienie ewentualnej negatywnej decyzji TK może skłonić polityków do dalej idących niekorzystnych dla adwokatury zmian legislacyjnych. Gdyby akceptowac takie myślenie adwokaci nie powinni podejmować się obron karnych w sprawach (zwłaszcza politycznych), które były (są) z góry skazane na przegraną. A podejmowali się. Tak w okresie dwudziestolecia międzywojennego jak i w czasach PRL. I chcociaż konkretene sprawy przegrywali to ich postawa jest chlubą Adwokatury Polskiej. Gdy wyraziłem taki pogląd zarzucono mi, że porównuję nieporównywalne, bowiem czym innym była postawa adwokatów w politycznych procesach PRL’u a czym innym jest postawa adwokatury w demokratycznym państwie prawa. Poglądy polityczne możemy miec różne. W mojej ocenie kierująca obecnie polskim państwem ekipa Platformy Obywtelskiej ma tyle wspólnego z obywtaelskością, co demokracja socjalistyczna z demokracją. A rolą Adwokatury Polskiej (jej zadaniem wyrażonym w ustawie) jest walka o ochronę praw obywtaelskich. I bez względu na polityczny koniunkturalizm obowiązkiem Naczelnej Rady Adwokackiej jest – moim zdaniem – wystąpienie z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie art, 82 kpk i to bez względu na ilość i wnioski posiadanych opinii. Opinie prawne mogą być w tej sprawie rózne. Jakie będzie stanowisko Trybunału Konstytucyjnego na pewno się nie dowiemy jeśli wniosek nie zostanie złożony.
Dyskutując o sprawie zauważyłem, że większość adwokatów – mimo zastrzeżeń co do skuteczności wniosku i wątpliwości co legitymacji NRA do jego złożenia – opowiada się za tym aby NRA z wnioskiem takim wystąpiła. Potwierdza to wynik sondy przeprowadzonej w Interenecie. I chociaż próba nie jest reprezentatywna bo w sondzie uczestniczyło ledwie 130 adwokatów, to jednak 80% wypowiedziało się za złożeniem wniosku. Z prywatnych rozmów odniosłem wrażenie, że pośród członków samorządu adwokackiego (zarówno na szczeblu centralnym jak i lokalnym) proporcje są odwrotne. Większość przedstawicieli adwokatów w ich samorządzie opowiada się za zaniechaniem złożenia wniosku. Co więcej, kilku Członków Naczelnej Rady Adwokackiej w rozmowach ze mną stwierdziło, że decyzja o zaniechaniu wystąpienia do TK została już podjęta 28 marca 2014 r. i w tej sprawie zapadła uchwała. Ponieważ w zbirze uchwał publikowanych na stronie nra.pl takiej uchwały nie znalazłem, poprosiłem Biuro Prasowe NRA o wyjaśnienie i ewentualne przesłanie treści uchwały. I w ten oto sposób dochodzę do tytułu i początku tego tekstu. Z przesłanego bowiem wyciągu protokołu z posiedzenia Naczelnej Rady Adwokackiej z dnia 28 marca 2014 r. wynika, że NRA przyjęła opinię Komisji ds. Postępowań Konstytucyjnych do akceptującej wiadomości. Co z tego wynika ? Ano nic. Matka partia się kłania. Nawet się domyślam kto mógł zaproponować taki zapis w protokole. W mowie potocznej takie stanowisko zwykło się nazywać zamiecieniem sprawy pod dywan.
15 czerwca 2014 r. odbędzie się w Szczecinie kolejne plenum Naczelnej Rady Adwokackiej. Oczekuję – i mam prawo oczekiwać – że Naczelna Rada Adwokacka podejmie uchwałę w sprawie wystąpienia z wnioskeim do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją RP znowelizowanej treści art. 82 kpk dopuszczającego radców prawnych do obron w procesie karnym. Nie wiem jaka będzie decyzja NRA. Mam tylko nadzieję, że będzie zgodna z wytycznymi uchwały Nr 17 Krajowego Zjazdu Adwokatury a Członkowie Naczelnej Rady Adwokackiej podczas głosowania będą mieli w pamięci zdanie: Ślubuję uroczyście w swej pracy adwokata przyczyniać się ze wszystkich sił do ochrony praw i wolności obywatelskich. (źr.: TS)
Jerzy Marcin Majewski
adwokat
